"ผมขาวเหมือนดอกเลา" คำกล่าวของคนล้านนา

วันศุกร์ที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2552

ดอกเลาเป็นอย่างไร หลายคนคงไม่เคยเห็น ไม่เคยรู้จัก แต่กับผู้คนที่มีวิถีชีวิตอยู่แถวลุ่มน้ำปิง คงเคยเห็นดอกเลาสีขาวเต็มสองฟากฝั่ง ต้นอ้อ ต้นแขม หรือต้นเลา มีขึ้นมากมายตามริมฝั่งลำน้ำแม่ปิง ที่จริงไม้พวกนี้มีประโยชน์มากมายต่อฝั่งน้ำ เพราะมีรากเหง้าที่ลึกและดกหนา แผ่กระจายไปกว้าง จับเกาะตามหน้าดินซึ่งเป็นฝั่งน้ำ ทำให้เนื้อดินติดกันแน่นไม่พังไปกับสายน้ำได้ง่ายๆ ดอกเลาหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าดอกแขม มักจะออกดอกให้ผู้คนได้เห็นเมื่อเข้าสู่หน้าหนาว ขณะที่กระแสน้ำปิงเริ่มลดลาฝั่ง ยามที่ลมพัดโชย พาเอาความหนาวเย็นมาสู่ผู้คน ดอกเลาเริ่มแทงยอดอวดสีขาวบริสุทธิ์ให้ผู้คนได้รับรู้ว่า ฤดูกาลทำสวนริมสองฝั่งน้ำ... ได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว...
เมื่อเห็นดอกเลา ชาวสวนริมสองฟากฝั่งลำน้ำปิงจะลงมือถากถางขุดแต่งพื้นดินให้เป็นร่องเป็นแปลงเพื่อปลูกพืชสวนตามปกติ ในยามนี้เองเราจะเห็นกลุ่มควันที่เกิดจากการเผาไหม้กอหญ้ากอพืชที่ไม่มีใครต้องการ ลอยเคว้งคว้างผ่านปลายยอดดอกเลาดูงามตาเป็นยิ่งนัก ในขณะที่บนท้องฟ้าสีครามกว้างไกล สายลมที่พัดพลิ้วในครั้งคราวหนึ่งๆ ยังอาจพัดพาเอาละอองเกสรกลีบดอกเลาปลิวไปตามสายลม พลัดพรากจากถิ่นที่เคยอยู่ ไปตกหล่นพลัดถิ่นในที่ไกลๆ

ในบรรยากาศแบบนี้นอกจากจะสร้างความสวยงามให้โลกเห็นแล้ว ยังเป็นเสมือนหนึ่งเครื่องเตือนจิตใจผู้คนให้ได้หันกลับมาพิจารณาตนเอง พิจารณาสังขารวัยอันเปลี่ยนไปตามธรรมชาติ เฉกเช่นสีของเส้นผมคนเราที่แปรเปลี่ยนจากสีดำเป็นสีขาวดั่งสีของดอกเลาตามสภาพอายุขัย ที่บ่งบอกถึงสัจจธรรมความเป็นไปในความเป็นจริงของชิวิต ที่อาจทำให้ผู้คนได้ตระหนักรู้เช่นกันว่า ความชราได้มาเยือนร่างกายนี้แล้ว อย่างไม่มีข้อยกเว้น และไม่อาจยับยั้ง หรือหลีกเลี่ยงใดๆ ได้

ดอกเลาแม้เมื่อต้องลอยคว้างจากถิ่นที่กำเนิดไปยังถิ่นที่ห่างไกล ก็ยังคงสีขาวสะอาดสดใสซึ่งเป็นเอกลักษณ์ประจำตัวไว้ได้อย่างเหนียวแน่น หวนกลับมามองดูผู้คนโดยเฉพาะตัวเอง เมื่อถึงเวลาที่ต้องพลัดพรากจากไป มีความดีงามอะไรคงเหลือไว้ให้ลูกหลานชื่นชมกันบ้างหรือ?
ขอขอบคุณแหล่งข้อมูล นิคม พรหมมาเทพย์

ภาพดอกเลาฝั่งลำน้ำปิงท่าวัง ขอนตาล อ.แม่ริม จ.เชียงใหม่